PAPENDRECHT – Karel Spitsbaard uit Papendrecht had een moeilijke jeugd en schreef daar een boek over. Nu is hij met zijn debuutboek ‘Oma’s die katten eten’ genomineerd voor drie prijzen van de Literaire Parel. ‘Ik vind het een eer dat ik genomineerd ben’.
Voor Spitsbaard begon het allemaal zo’n twee jaar geleden, toen hij door iemand anders op het idee werd gebracht om een boek te schrijven. ‘Een bekende van mij zei: ‘Het lijkt alsof jouw leven over rozen gaat. Volgens mij heb je nog nooit iets meegemaakt’. Ik reageerde: ‘nou, ik denk dat ik daar wel een boek over kan schrijven’.
Zijn vrouw stond naast hem en zei dat Karel dat gewoon moest doen. ‘Ik dacht: waarom ook niet? Ik ben nog diezelfde avond begonnen met schrijven’.
‘Oma’s die katten eten’ vertelt het verhaal van zijn jeugd en de impact die de armoede van zijn ouders en generaties daarvoor hebben gehad op zijn leven. Hij maakte hierdoor verkeerde keuzes en belandde in het criminele milieu. Toch wist Karel zich hier op eigen kracht uit te worstelen. ‘Het is een autobiografische fictie, dus sommige dingen in het boek zijn een beetje aangedikt’, vertelt Spitsbaard.
Waarom deze titel?
Het klinkt nogal luguber: oma’s die katten eten. Waarom deze titel? Die verwijst naar de oma van Spitsbaard die in de hongerwinter een kat heeft opgegeten, legt hij uit. ‘Mijn oma en opa waren op zoek naar suikerbollen en bloembollen, maar ze vonden niks. Ze hadden dus geen eten. Mijn opa kwam vervolgens onderweg in Den Haag een kat tegen en heeft deze kat in een zak meegenomen naar huis. Daar hebben ze hem gevild en opgegeten’, zegt Spitsbaard.
Spitsbaard vond het een goede titel, omdat zijn boek gaat over het maken van de juiste keuzes. Zijn oma moest een keuze maken die ze eigenlijk liever niet wilde maken. Ze moest kiezen tussen verhongeren óf een kat opeten, en koos noodgedwongen voor dat laatste. ‘Het is ook een titel waar mensen nieuwsgierig van worden’.
Onderzoek
Voor het boek dook Spitbaard diep in zijn eigen familiegeschiedenis. ‘Ik heb bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar mijn Surinaamse oma. Wanneer is zij naar Nederland gekomen en waar in Suriname heeft ze gewoond? Om daar achter te komen ben ik ook naar Suriname afgereisd. Ik heb daar onder andere het Nationaal Archief bekeken’.
Spitsbaard heeft ook onderzoek gedaan naar zijn eigen ouders. Daar had hij niet zo’n goede band mee. Vooral niet met zijn moeder. Maar hij is door het onderzoek zijn moeder beter gaan begrijpen. ‘Door gesprekken met ooms, tantes, broers en zussen ben ik meer begrip voor mijn moeder gaan krijgen. Ook voor mijn vader trouwens. Mijn ouders waren allebei niet supergoed in het opvoeden van zeven kinderen, maar ik begrijp nu beter waarom ze bepaalde keuzes in hun leven hebben gemaakt, en waar ze vandaan komen’.
Genomineerd
Spitsbaard is met zijn boek genomineerd voor de Literaire Parel. Dat is een prijs voor schrijvers die hun boek zelf uitbrengen, dus zonder tussenkomst van een traditionele uitgeverij. Hij maakt kans op twee publieksprijzen en een juryprijs. De publieksprijs voor het populairste boek en de beste cover, en de juryprijs voor het beste boek. ‘Ik vind het een eer dat ik genomineerd ben. Zeker omdat het mijn eerste boek is. Dat maakt het natuurlijk extra bijzonder’.
Als Spitsbaard zou moeten kiezen welke prijs hij het liefst zou willen winnen, is de keuze voor hem snel gemaakt. ‘De publieksprijs’, zegt hij. ‘Dat vind ik stiekem wel de mooiste prijs. Dat zijn namelijk de mensen waar ik het boek voor heb geschreven’.
De prijsuitreiking vindt plaats in Utrecht op 14 juni. Spitsbaard hoort eerst deze week nog of hij bij de laatste vijf schrijvers zit die kans maakt op de juryprijs. Oftewel of hij op de zogeheten shortlist staat. Hij staat nu op de longlist. Bij de twee publieksprijzen staat hij al wel op de shortlist. Dat is in april bekendgemaakt.
Boodschap
Spitsbaard wil de lezer met zijn boek een boodschap meegeven. ‘De boodschap van het boek is dat je je verleden niet kunt veranderen, maar jouw toekomst wel. Die heb je zelf in de hand’, vertelt Spitsbaard.
Om dat voor elkaar te krijgen is het volgens Spitsbaard belangrijk dat jongeren naar school gaan en een studie volgen. ‘Dat zorgt er namelijk voor dat in welk milieu je ook opgroeit, je beter naar andere dingen kunt kijken. Je komt op die manier ook met andere mensen in contact’.
Tweede boek
Het is voor Spitsbaard nu even afwachten. Wint hij met zijn boek een prijs of niet? In de tussentijd zit hij in ieder geval niet stil, want hij is al bezig aan een tweede boek. ‘Mijn tweede boek heeft een heel ander genre: misdaad. Er zit net als bij ‘Oma’s die katten eten’ een waargebeurd verhaal in. Daar ben ik nu dus volop mee bezig. Maar eerst even kijken hoe het afloopt met mijn andere boek. Ik hoop in juni een van de prijzen binnen te halen. Dat zou ontzettend leuk zijn’, aldus Spitsbaard.
Bekijk hieronder de reportage:
Dit artikel is geschreven door Barbara Visscher.
