REGIO – In het najaar van 2023 voerden alle GGD’en, in samenwerking met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de Gezondheidsmonitor Jeugd uit onder middelbare scholieren in de klassen 2 en 4 in heel Nederland.
In totaal vulden ruim 188.000 leerlingen van 885 scholen van het regulier voortgezet onderwijs een vragenlijst in over gezondheid, leefstijl en welzijn. In 2015 en 2019 vonden eerdere metingen van de reguliere Gezondheidsmonitors Jeugd plaats.
In 2021 was er een extra meting in het kader van corona. Door de resultaten van verschillende jaren naast elkaar te leggen, zijn ontwikkelingen in de tijd te zien. Alle cijfers van de regio Zuid-Holland Zuid zijn beschikbaar op www.hoegezondiszhz.nl.
Toenemende stress bij jongeren in Zuid-Holland Zuid
Uit de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 blijkt dat de cijfers van de regio Zuid-Holland Zuid (ZHZ) vergelijkbaar zijn met de landelijke cijfers. Helaas zijn zorgwekkende trends zichtbaar. Jongeren ervaren meer stress, worden meer gepest en ervaren een minder goede gezondheid ten opzichte van de cijfers van twee jaar geleden.
De vorige Gezondheidsmonitor Jeugd (2021) vond midden in de coronaperiode plaats, toen veel maatregelen golden die invloed hadden op het welbevinden van jongeren. Het is zorgwekkend dat de resultaten sindsdien niet zijn verbeterd.
Mentale gezondheid niet hersteld
Het percentage jongeren dat zich meestal (zeer) gelukkig voelt daalde van 83% in 2019, naar 78% in 2021, naar 76% in 2023. Ook is stress onder jongeren toegenomen. De belangrijkste oorzaak van stress onder jongeren is school of huiswerk (34%).
Ook krijgen jongeren vaak stress door de combinatie van alles wat ze moeten doen (30%). Daarnaast is het aandeel jongeren dat in de laatste drie maanden op school en/of online werd gepest gestegen van 12% in 2021 naar 18% in 2023.
GGD ZHZ werkt samen met gemeenten en andere instanties in de regio aan de ontwikkeling van regionaal effectief mentaal gezondheidsbeleid voor jongeren (12-27 jaar). De stem van de jongeren zelf wordt hierin actief meegenomen; het regionaal Jongerenparticipatieplatform is actief aan de beleidstafels.
Daarnaast organiseert GGD ZHZ dit jaar in samenwerking met onder andere Trimbos en Jong JGZ voor gemeenten en ketenpartners diverse inspiratiebijeenkomsten zoals, ‘Samen werken aan een effectief mentaal gezondheidsbeleid’ en ‘Effectief suïcidepreventiebeleid’.
In de Gezondheidsmonitor Jeugd konden jongeren aangeven waarover ze meer informatie willen. Slapen en stress zijn door henzelf het meest benoemd.
Problematisch gebruik social media neemt toe
Het risico op problematisch gebruik van social media neemt toe. Dit percentage is gestegen van 8% in 2021 tot 12% in 2023. Jongeren geven aan dat ze door social media gebruik bijvoorbeeld te weinig slapen of hun huiswerk afraffelen.
Roken en vapen
Alarmerend is de toename van het percentage jongeren dat sigaretten of shag rookt. Dit steeg van 4% in 2019 tot 11% in 2023. Het percentage jongeren dat vapet (e-sigaretten rookt) is 9% in 2023.
Dit betekent dat het rookgedrag van jongeren sterk is gestegen: 11% van de jongeren rookt en/of vapet nu minstens wekelijks (ten opzichte van 5% in 2019).
GGD ZHZ werkt aan een rookvrije en vapevrije omgeving, samen met onder andere scholen en sportclubs. GGD ZHZ biedt ouders informatie en hulpmiddelen aan om met hun kinderen te praten over de gevaren van roken en vapen.
Door goede gesprekken en duidelijke regels kunnen ouders helpen het gebruik van tabak en vapen zo lang mogelijk uit te stellen. Meer informatie hierover is beschikbaar op www.goedgespreknix18.nl.
Alcohol verbieden onder de 18 jaar heeft veel effect
Uit de cijfers blijkt ook dat het veel effect heeft als ouders hun kinderen verbieden alcohol te drinken voor hun 18e jaar. 40 Procent van de jongeren waarvan de ouders alcohol verbieden drinkt (al dan niet incidenteel) alcohol.
Als ouders het niet verbieden drinkt 76% van de jongeren. In tegenstelling tot wat sommige ouders vaak denken heeft het stellen van duidelijke regels dus absoluut effect.
Gerichte aandacht organiseren voor onze jongeren
‘Ik wil de 7060 jongeren in ZHZ die meededen aan het onderzoek hartelijk bedanken voor hun input’ aldus Eveline Schurink, Directeur Publieke Gezondheid/Algemeen Directeur Dienst Gezondheid en Jeugd. ‘Wat blijkt; driekwart van de jongeren voelt zich meestal (zeer) gelukkig.
Maar minder jongeren zijn positief over hun gezondheid dan voorgaande jaren. Er is bovendien een toename van het gebruik van ongezonde middelen en hun mentale gezondheid is niet verbeterd na de COVID pandemie.
De monitor geeft inhoud en urgentie om gerichte aandacht te organiseren voor onze jongeren in de regio; zij hebben de toekomst!’
