DORDRECHT – Voor de afdeling Radiologie in het Albert Schweitzer Ziekenhuis was er maandagavond een spannend moment. Er stond een CT-scan op de planning, maar er waren dit keer geen patiënten om te genezen. Die waren namelijk al bijna duizend jaar dood.
Het gaat de onderzoekers met name om een 51 jaar oude man die in de late middeleeuwen heeft geleefd. Hij werd aan het eind van de jaren ’00 met twee andere mannen gevonden tijdens grondonderzoek voor de nieuwe parkeergarage bij het ziekenhuis. Op die locatie stond ooit een dorpje aan de Dubbel, het stroompje waar Dubbeldam zijn naam aan dankt. Deze drie mannen lagen naast de fundering van het kerkje in wat toen Wolbrandskerke of Kruiskerke heette.
Onderzoek
Opvallend aan het skelet van de eerste man: een inkeping aan de achterkant van het bekken. Deborah Paalman is archeoloog en conservator bij het Dordrechts Museum. Zij legt uit: “We wilden graag weten of dit geweld is veroorzaakt door een pijlpunt of een speer, en of er nog iets in het bekken is achtergebleven.” Door de CT-scan werd ontdekt dat er in de linker bekkenhelft, bij de inkeping, nog een stuk puntvormig ijzer zit van 1.6 centimeter in lengte. Aan de onderzoekers om vast te stellen of het gaat om een pijl- of speerpunt.
Of de man hierdoor ook om het leven is gekomen is nog onduidelijk, er is ook een grote snee op het achterhoofd van de schedel te zien. Beide wonden zijn niet volledig geheeld, wat volgens de archeologen aanduidt dat de man waarschijnlijk kort na het oplopen van de wonden is overleden. Op de 3D-beelden die uit de scan gerold kwamen was goed te zien hoe diep de snee werkelijk was.
Scannen
Het gebruik van CT-scans is duur en normaal gesproken krijgen patiënten voorrang. Daarom was het voor de archeologen een unieke mogelijkheid om hun vondst te laten analyseren in het ziekenhuis. Paalman: “We hebben niet eerder skeletmateriaal gevonden waar wapengeweld op te zien was, en het ook nog nooit eerder hier laten scannen. Voor ons was dit wel een primeur.”
Niet alleen voor het archeologisch team was het een spannend moment. Voor het medisch personeel van de afdeling Radiologie was ook de eerste keer dat ze zulke oude lichaamsdelen mochten scannen. Jan Teerds is als CT-laborant bij het ziekenhuis wel eens eerder betrokken geweest bij een scan voor het Dordrechts Museum, maar toen betrof het een middeleeuwse dwarsfluit. Dat hij het een toffe avond vindt moge duidelijk zijn: “Dit schrijf ik bij in mijn boekje ja, zeer zeker!”
Geweld
Van het tweede lichaam hadden de onderzoekers alleen de onderarm meegenomen. Daarop waren ook tekenen van wapengeweld af te lezen. De vraag van de archeologen was hier vooral of de artsen konden verklaren hoe de arm gebroken was, want dat zou hen meer kunnen vertellen over de manier waarop de man gewond was geraakt en wellicht gestorven.
De resultaten van het onderzoek van de archeologen, en dus ook de scans, zouden meer licht kunnen schijnen op een periode uit de geschiedenis waar normaal gesproken weinig informatie over is. De resultaten van het onderzoek worden gebruikt voor een tentoonstelling in het Archeon: Strijd in de Graventijd. Die expositie is te zien van april tot november 2023 en gaat over strijd en geweld tussen de graven van Holland vanaf het jaar 900 tot 1500 na Christus.
Dit is een verhaal van mediapartner RTV Dordrecht.
