DORDRECHT – De gevangenis in Dordrecht is in de prijzen gevallen. Ze ontvingen de Impact Award van Avans Hogeschool in Breda, voor de manier waarop de penitentiaire inrichting werkt aan de terugkeer van gevangenen in de maatschappij.
‘Een rechter heeft een straf opgelegd en wij dragen een grote verantwoordelijkheid voor de uitvoering daarvan’, aldus afdelingshoofd Detentie en Re-integratie bij PI Dordrecht, Pascaline Uwamahoro. ‘Maar daarnaast zijn wij ook verantwoordelijk voor het proces om mensen terug in de maatschappij te krijgen’.
Rechtbankuitspraken, discussies over de lengte van een straf en wel of geen tbs. Ongemerkt gaat het bij de koffieautomaat vaak over detentie. Maar doorgaans praten mensen minder over het leven na een gevangenisstraf. Toch hebben we er allemaal een mening over. In de Dordtse gevangenis zitten ongeveer vierhonderd gedetineerden, die komen allemaal een keer vrij.
Humaan
‘Het is hier geen fijne plek om te zijn, want het is natuurlijk een gevangenis. Je vrijheden zijn zeer beperkt en je mist je familie en je bent hier echt om een straf uit te zitten’, aldus ‘Dave’, niet zijn echte naam. De Dordtse PI is niet zijn eerste ervaring met het detentieleven, hij heeft ook elders vastgezeten.
Dave is van mening dat de gevangenis in Dordrecht een stuk humaner is dan andere gevangenissen. ‘Hier gaan ze beter met de gedetineerden om, vind ik. Ze zijn een stuk soepeler. Als ik voor mijn huiswerk naar het re-integratiecentrum moest en een computer nodig had, dan kon ik er vrij naartoe lopen om een afspraak in te plannen. Bij andere PI’s waren ze daarin veel strenger’.
Pijlers van Herstel
Op een humane manier omgaan met gedetineerden, daar doet re-integratietrainer Roos Slenters alles aan. Tijdens haar trainingen leert ze de gedetineerden zichzelf te herstellen, volgens een methode genaamd ‘Pijlers van Herstel’.
‘Dat gaat over dingen als vitaliteit, ‘hoe moet je voor jezelf zorgen?’ Dat is aan de ene kant heel basis: voeding, bewegen, ontspanning en herstel’, aldus Slenters. ‘Daarna komen we eigenlijk vanzelf op gedrag en mindset: ‘hoe sta je in het leven?’. Ik probeer te zoeken naar wat iemand drijft om toch iets anders te zoeken in het leven’.
Netwerk
Eén van de dingen die een gedetineerde tijdens zijn re-integratie kan doen, is het volgen van een opleiding. Ook Dave heeft zo’n opleiding kunnen volgen. Samen met Slenters heeft hij een STAP-budget aangevraagd. Daarmee heeft hij een opleiding voor sport en diëtiek gevolgd, om na het vrij komen in de sportbranche aan de slag te kunnen.
Daarvoor heeft Dave wel zijn netwerk nodig, iets wat ook heel belangrijk is bij re-integreren. Slenters legt uit dat het belangrijk is dat een ex-gedetineerde niet alleen komt te staan als hij weer buiten komt. ‘Het is vaak erg ingewikkeld als je vrijkomt en er komt een hele hoop op je af.
Het is niet zo dat er een team van cheerleaders klaarstaat om je te ontvangen. Helaas is het vaak eerder het tegenovergestelde. De jongens willen dan wel heel graag, maar krijgen buiten niet de juiste kansen’, vertelt ze. In dat geval vallen veel ex-gedetineerden weer terug in hun oude gedrag.
Maar niet alleen de eigen sociale kring van een ex-gedetineerde is daarbij belangrijk, ook de maatschappij heeft vaak snel haar mening klaar over ex-gedetineerden. ‘Er zitten niet allemaal grote boeven of zware criminelen hier. Er zitten ook mensen die een foutje hebben gemaakt of door omstandigheden hier terecht zijn gekomen. Ik vind dat iemand een tweede kans verdient als hij zijn straf heeft uitgezeten en aan zichzelf heeft gewerkt’, aldus Slenters
Naast dit alles kan de leeftijd van een ex-gedetineerde een rol spelen in het wel of niet terug moeten naar de gevangenis. Volgens Slenters vormt het voor sommigen een extra hoge drempel om gedrag te veranderen.
Terugkeren
In het geval van Dave is het juist andersom. Hij hoopt dat het terugkeren in de maatschappij deze keer wel lukt, niet alleen voor zichzelf. ‘Allereerst doe ik het voor mijn dochtertje van vijf. Zij is een lange tijd zonder mij geweest. Ik heb al zo veel van haar ontwikkeling moeten missen. Hoewel ik dit niet ongedaan kan maken, wil ik er als ik vrij kom écht voor haar zijn’, vertelt Dave. ‘Daarnaast voor mijn ouders. Het heeft hen ook veel stress opgeleverd, mede omdat dit niet mijn eerste straf is. Ze worden ook een dagje ouder. Voor hun wil ik ook mijn leven beteren’.
Daarnaast krijgt Dave als hij vrijkomt de kans om bij een vriend in de sportschool te gaan werken. Ook heeft hij zijn woning nog.
Bekijk hieronder de reportage over de PI in Dordrecht:
Dit artikel is geschreven door Joram Niese.
