ALBLASSERDAM – In het voorjaar van 2022 moest zwembad Blokweer sluiten vanwege technische problemen. In september 2022 besloot de gemeenteraad om het bad te laten herstellen.
Tegelijkertijd nam de gemeenteraad een raadsbreed initiatiefvoorstel aan om een onafhankelijk onderzoek te laten uitvoeren naar de gebeurtenissen die hebben geleid tot het sluiten van zwembad Blokweer, met als doel om hier lessen uit te leren voor toekomstige projecten.
Onderzoek
De gemeenteraad stelde de adhoc commissie ‘Zwembad’ in die het onderzoek heeft begeleid. Bureau Necker heeft na dossieronderzoek en interviews met betrokkenen een gedegen feitenrelaas opgesteld en na een analyse van alle informatie zijn conclusies en aanbevelingen geformuleerd.
Op donderdag 7 maart wordt het onderzoek in een openbare bijeenkomst voor informatie en opinie (BIO) in de raadzaal van de Rederij toegelicht. De bijeenkomst is toegankelijk voor geïnteresseerden en begint om 19.30 uur. Het volledige rapport is te vinden op de website van de gemeenteraad: https://bit.ly/48yRUVm
Conclusies
In het kort zijn de conclusies uit het rapport de volgende:
1. Als je als gemeente een maatschappelijke taak (zoals zwemles, recreatief zwemmen en verenigingszwemmen) door de gemeenschap wilt laten uitvoeren moet je vooraf organisatie en governance op orde hebben.
2. De gemeente heeft de verantwoordelijkheid en plicht om bij het laten uitvoeren van taken door de gemeenschap tenminste de eigen professionaliteit van handelen op orde te hebben.
De afspraken tussen een gemeente en een (vrijwilligers)organisatie behoren helder te zijn, en vooraf schriftelijk vastgelegd te worden en periodiek te worden geëvalueerd. Dat is in de eerste fase onvoldoende gedaan.
3. Het gemeentebestuur moet zijn informatievoorziening op orde brengen.
De gemeenteraad moet na het nemen van grote besluiten hier nog op terugkomen, vragen of verwachte exploitatieresultaten ook overeenkomen met de praktijk en periodiek spreken over besturing, risicobeheersing en verantwoording. Het levert geen krantenkoppen op, maar voorkomt ze wel.
Hoe had de nu ontstane situatie rond Zwembad Blokweer voorkomen kunnen worden?
Ook hierover geeft het rapport een aantal verbetermomenten:
1. Meer aandacht voor het innovatieve karakter van het zwembad en daaruit volgende risico’s voor de techniek én organisatie (vrijwilligersbestuur) had kunnen helpen om dit beter vooraf te organiseren. De aandacht ging hierbij uit naar het project (bouwen) en niet naar de toekomstige exploitatie (beheren). Na het besluit had er primair aandacht voor de exploitatie voor moeten zijn in de relatie tussen BSSA en gemeente.
2. De oplevering van het zwembad was een moment waarop vanuit het bouwtoezicht sterker had kunnen worden ingegrepen naar de opdrachtnemer. De geconstateerde problemen hadden op dat moment opgelost kunnen worden voor de opening van bad en overdracht aan de BSSA plaatsvond. Overdracht van projectmanagement naar beheer met bijgehorende heldere afspraken over beheer, onderhoud en risico’s tussen gemeente en BSSA hadden langdurige onduidelijkheid weggenomen. De gemeente en BSSA hadden dan meer eensgezind kunnen handelen richting de bouwers.
3. Een zorgvuldiger inrichting van de overlegstructuur en verantwoording tussen gemeente en BSSA had het structurele exploitatietekort van het zwembad eerder aan het licht gebracht. Een controle op de gevoerde exploitatie ten opzichte van de verwachte exploitatie vanuit de gemeente had hierop ook helderheid kunnen verschaffen.
Het rapport is duidelijk: er is het een en ander behoorlijk misgegaan in de afgelopen jaren.
De bouw van het zwembad was projectmatig goed georganiseerd, maar de toekomstige situatie van beheer en exploitatie is onvoldoende uitgewerkt na het besluit om te kiezen voor concept 2521 Gewoon Zwemmen. Dat een vrijwilligersbestuur het zwembad ging besturen was onderdeel van het concept, geen doordachte principekeuze. Het eerste bestuur van de BSSA was het kind van de rekening. Er kwam geen heldere rolverdeling tot stand tussen gemeente, BSSA en IBD. Er waren geen heldere afspraken over beheer, exploitie en onderhoud.
“De samenwerking tussen BSSA en gemeente was kwetsbaar en werd informeel vormgegeven”, zo vermeldt het rapport. “Er is geen professionele samenwerkingsrelatie ontstaan tussen gemeente en BSSA tot 2018. De opkomende technische malheur versterkte de informele, ad hoc sturing. Van de gemeente had verwacht mogen worden dat er periodiek bestuurlijk overleg en verslaglegging werd ingericht.”
De ambtelijke aansturing van het zwembaddossier was ook niet op orde. En het zwembad had een krappe exploitatiebegroting die snel onrealistisch bleek. Daar is onvoldoende op gehandeld door de gemeente en de BSSA. Sturing en verantwoording was lange tijd ondermaats ingericht.
De informatievoorziening tussen gemeente en BSSA was niet op orde. De uitwisseling van informatie tussen BSSA en gemeente was lange tijd informeel. Hierdoor werd en vanuit de gemeente ook niet gestuurd op tijdige informatievoorziening aan de hand van begroting en jaarcijfers.
Informatie werd niet voor het gemeentebestuur achter gehouden, maar de informatiepositie van het college was lange tijd niet op orde. Beschikbare informatie werd wel waar nodig met de raad gedeeld. De aandacht van de gemeenteraad was echter niet zozeer gericht op de uitvoering van de exploitatie, maar op thema’s als de zondagsopenstelling. Door het gemeentebestuur zijn lange tijd niet de juiste vragen gesteld om de benodigde informatie integraal op tafel te krijgen.
Kortom, een nogal vernietigend rapport, dat zoals gezegd op 7 maart a.s. in een openbare bijeenkomst wordt toegelicht.
Een artikel van de redactie van Klokradio
