BIEBOSCH – Op een vroege, koude winterochtend kun je een speld horen vallen in de Biesbosch. En toch zit het gebied vol leven: tienduizenden watervogels maken gebruik van ‘Herberg De Biesbosch’, zoals boswachter Harm Blom het noemt. En dat is bijzonder: het gebied is één van de zeer weinige plekken in ons land waar dieren ’s nachts echt tot rust kunnen komen en niet verstoord worden door mensen.
In januari heeft Staatsbosbeheer samen met tientallen vrijwilligers een slaapplaatstelling uitgevoerd. Alle eenden, ganzen, reigers, meeuwen en roofvogels worden geteld. De telling leverde een indrukwekkend aantal van ruim 150.000 vogels op, vertelt Blom. Hoewel hij het gebied goed kent, blijft hij onder de indruk. “Wat te denken van dik 40.000 kok- en stormmeeuwen, 69.000 kolganzen, 24.000 brandganzen en 7900 grauwe ganzen! Tel daar de honderden grote zilverreigers, 93 kleine zwanen en zeearenden bij op en je mag met recht spreken van ‘Herberg de Biesbosch’!”
De watervogels komen van heinde en verre naar het gebied toe om er de nacht door te brengen. “Ze komen uit de hele regio, uit Rotterdam, uit Brabant. De Biesbosch is een goed gebied om te slapen. Het is een zoetwatergetijdengebied, dat al jaren in trek is bij ze. De laatste 50 jaar zijn de aantallen echt toegenomen”, legt de boswachter uit. “Dat komt omdat er hier steeds meer ruimte is gekomen voor de rivier; er is grond teruggegeven aan de natuur.” En nog belangrijker: het is ondiep water waar niet gevaren mag worden. Dat is inmiddels schaars in Nederland. “Eigenlijk mag je overal met je boot of kano komen. En watervogels zijn heel verstoring-gevoelig.”
Daarom zijn er in de Biesbosch ballenlijnen gespannen, zodat er ook echt niemand met een bootje in kan. “De dieren raken snel aan de rust gewend. In andere gebieden probeert men dat ook te creëren, maar dan blijft het bij kleine hoekjes. Het blijft lastig, zelf in de Waddenzee mag je bijna overal komen.”
Vogeltelling
Al vele jaren worden iedere winter watervogels in verschillende natuurgebieden in Nederland en in de rest van Europa twee keer geteld. “De hoofdreden voor ons is om te zien of de Biesbosch voldoet aan haar functie als plek om te overwinteren en te slapen. En meten is weten. Je kunt dat alleen vaststellen door de vogels te tellen.” Dat tellen gebeurt door tientallen vrijwilligers: vogelaars van de Natuur- en Vogelwacht en boswachters. Een bijzondere klus die ook de nodige expertise vereist. “Mensen vragen vaak: hoe weet je nou of je een vogel niet dubbel telt? We werken niet met de minste tellers. Ze zijn goed getraind. Deze mensen hebben er geen enkele moeite mee om vanaf een afstand vast te stellen om wat voor soort het gaat.” Het tellen gebeurt daarnaast simultaan, op verschillende plekken, om dubbelingen te voorkomen. “De vrijwilligers zijn er zo goed in geworden dat ze op tientallen na precies kunnen inschatten hoe groot een groep van tienduizenden vogels is.”
Het tellen van de vogels kost de nodige tijd, maar boswachters doen het graag. “Het is zo’n prachtig sfeertje”, vertelt hij. Vanuit zijn telpost heeft hij een prachtig zicht op de tienduizenden ganzen en andere vogels die na een voldane nachtrust weer op pad gaan. “Moet je horen wat een geluid wanneer al die vleugels gaan bewegen! Het is een natuurlijke vogelruis die de stilte doorbreekt!”
Meer mooie beelden van de Biesbosch zien? Harm Blom heeft een eigen instagram-kanaal (boswachterblom) waar hij regelmatig foto’s en verhalen plaatst.
