REGIO – Om droge voeten te houden in de Alblasserwaard is flink wat werk aan de winkel. Meer dan honderd kilometer aan kades voldoet niet meer aan de veiligheidseisen. Dat kan problemen opleveren bij hoge waterstanden of extreem weer. Daarom worden de kades de komende jaren aangepakt en moet het watersysteem van dit gebied anders worden ingericht.
Veel kades zijn bijvoorbeeld niet meer hoog en stevig genoeg. Langs de Peursumsche Vliet in Giessenburg wordt daar inmiddels hard aan gewerkt. ‘We gaan de kade hier versterken, want die staat te wiebelen’, legt projectleider Kees Romijn uit.
Als je goed naar die kade kijkt, zie je de scheuren in het fietspad al zitten. ‘Dat betekent dat de grond al een klein beetje aan het afschuiven is, de sloot in. Uiteindelijk gaat dat fout en loopt de hele polder vol’.
Door klimaatverandering zijn er meer piekbuien en hogere rivierwaterstanden. Daardoor is er steeds meer water te verwerken. ‘Dit gebied is ongeveer 30.000 hectare groot. Het watersysteem daarvan is ongeveer 600 jaar geleden gemaakt. We zien nu eigenlijk dat het tegen zijn grenzen aanloopt’, zegt heemraad Nico Maat van Waterschap Rivierenland.
Lang proces
Het dempen van de sloot naast de kade moet op deze plek uitkomst bieden. ‘Daardoor komt er meer tegendruk tegen de kade en wordt deze weer stabiel. Zo kan de kade weer honderden jaren mee’.
Het is een proces dat wel eventjes gaat duren, want de nieuwe grond in de voormalige sloot wordt in lagen aangebracht. Dit moet tussendoor eerst inklinken, voor er een nieuwe laag grond op kan. Als de sloot gedempt is, wordt uiteindelijk iets verderop een nieuwe sloot gegraven. Die wordt aangesloten op de al bestaande watergangen.
Afstand een probleem
De kadeversterkingen zijn niet de enige werkzaamheden. In al die jaren zijn er ook allerlei onlogische afwateringen ontstaan. Al het water uit dit gebied wordt al eeuwenlang afgevoerd via de gemalen in Kinderdijk. Dat geldt dus ook voor het water uit bijvoorbeeld de binnenstad van Gorinchem, zo’n dertig kilometer verderop. En dat terwijl Gorinchem zelf aan het water (Beneden-Merwede) ligt.
‘Die afstand wordt steeds meer een probleem’, stelt Maat. Maar ook door de toename van neerslag, opstuwende wind en hogere rivierstanden verloopt de afvoer van water via Kinderdijk steeds moeizamer. Er ontstaan daardoor veel ongewenste schommelingen in het waterpeil en grote verschillen in boezemwaterstanden.
Een nieuw te bouwen boezemgemaal in Hardinxveld-Giessendam moet daar verandering in brengen. Niet al het water hoeft dan meer via Kinderdijk te worden af- en aangevoerd, waardoor de waterpeilen op de boezems beter te beheersen zijn. Om het water naar Hardinxveld te krijgen, moet wel een nieuw kanaal aangelegd worden tussen de Giessen en de Beneden-Merwede.
‘Als we het systeem niet aanpassen, kunnen bij zo’n bui als in Limburg in 2021 kades overstromen en staat er in het hele gebied 20 tot 30 centimeter water. Door dit allemaal opnieuw in te richten, kunnen we het totale systeem qua water peilen beter beheersen en kunnen we piekbuien beter aan’, zegt Maat.
Project van jaren
Inwoners van de Alblasserwaard merken de komende jaren vooral wat van de kadeversterkingen. Hierdoor zullen fietspaden op de kades bijvoorbeeld tijdelijk worden afgesloten. Met borden worden dan omleidingsroutes aangegeven. De werkzaamheden langs de Peursumsche Vliet moeten eind 2027 klaar zijn. In 2030 zijn alle kades in het gebied weer op orde. Het Waterschap Rivierenland verwacht dat het nieuwe gemaal in Hardinxveld-Giessendam ook vanaf 2030 gebruikt kan worden.
Dit verhaal verscheen op de kanalen van mediapartner Rijnmond.
